Actualités
 
Espace client

De klimaatconferentie van Bakoe: over hoe het klimaat aanleiding geeft tot COPzorgen

Publié le : 26/11/2024 26 novembre nov. 11 2024
Actualités du cabinet

De 29ste Conferentie van de Partijen bij het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (COP29), die van 11 tot 24 november in Bakoe (Azerbeidzjan) plaatsvond, stond dit jaar vooral in het teken van klimaatfinanciering. In deze blogpost zoomen we kort in op de belangrijkste hoogtepunten van de voorbije klimaatconferentie.

Het zwaartepunt van de COP29 lag op klimaatfinanciering, een cruciaal instrument om ontwikkelingslanden te ondersteunen in hun overgang naar duurzame energiebronnen, het vergroenen van hun economieën en het bestrijden van de gevolgen van klimaatverandering. Om deze financiële steun te waarborgen, werd het Green Climate Fund (GCF) in 2010 opgericht onder de Verenigde Naties.[1] Het fonds is bedoeld om ontwikkelingslanden te helpen, met de verwachting dat de ontwikkelde landen, die verantwoordelijk zijn voor het grootste deel van de historische uitstoot, hen financieel ondersteunen.[2]

Het GCF is juridisch verankerd in verscheidene internationale akkoorden. Het UNFCCC-verdrag van 1992[3] legde vast dat ontwikkelde landen, zoals opgenomen in Annex II bij dit verdrag[4], nieuwe en extra financiële en technische middelen ter beschikking zullen stellen aan ontwikkelingslanden.

Op de COP15 van Kopenhagen in 2009 werd door de partijen overeengekomen om vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollar op te halen om de armste landen te helpen in hun strijd tegen de klimaatverandering.[5] Dit doel werd echter pas vanaf 2022 gehaald.[6] In het Parijsakkoord[7] van 2015 werd verder besloten om met de New Collective Quantified Goal (NCQG) een nieuw financieel target te zetten voor post-2025. Deze NCQG vormde bijgevolg het grote discussiepunt van de COP29, ook wel de financierings-COP genoemd.

Al gauw werd in Bakoe duidelijk dat Westerse landen weinig bereid zijn om hun bijdrage te verhogen, tenzij opkomende economieën tevens aan het klimaatfonds zullen bijdragen.[8] Verschillende landen, waaronder de EU, hekelden immers uitdrukkelijk dat de opkomende economieën, zoals China, India en Brazilië, onder het UNFCCC-verdrag geen verplichting hebben om mee te betalen aan het klimaatfonds, aangezien zij als ontwikkelingslanden worden beschouwd. Dit terwijl zowel China als India momenteel bijvoorbeeld grotere uitstoters zijn dan de EU en vooral China als historische emittent een aanzienlijke verantwoordelijkheid draagt voor de globale CO2-uitstoot.[9]

Tijdens de COP werd door de ontwikkelingslanden vooropgesteld dat een budget van 1.000 miljard dollar per jaar noodzakelijk is om de nodige maatregelen te kunnen nemen.[10] Volgens een schatting van de Verenigde Naties zal zelfs dit bedrag evenwel niet voldoende zijn om ontwikkelingslanden op adequate wijze te helpen inzake klimaatmitigatie en -adaptatie. Uit berekeningen volgt immers dat er in een ideale wereld maar liefst 5.8000 miljard dollar per ontwikkelingsland per jaar noodzakelijk zou zijn.[11]

Na een ware calvarietocht waarbij een conglomeraat van eilandstaten op een gegeven moment zelfs dreigde om de COP te verlaten, werd uiteindelijk overeenstemming bereikt over het NCQG. Meer bepaald werd vastgesteld dat er tegen 2035 minstens 300 miljard dollar per jaar aan het klimaatfonds zal moeten worden betaald.[12] Hierbij engageren de ontwikkelde landen zich om de leiding te nemen, maar wordt er opgetekend dat het bedrag eveneens kan samengesteld worden uit privaat geld en alternatieve financieringsbronnen.[13] Landen die niet in Annex II van het UNFCCC-verdrag zijn opgenomen, worden aangemoedigd om vrijwillig bij te dragen aan het klimaatfonds.[14]

Er werd echter geen specifieke bepaling opgenomen over de rol van de opkomende economieën, wat het risico met zich meebrengt dat bijdragen van ontwikkelingslanden buiten het UNFCCC-kader zullen vallen. Dit met een ondoorzichtige en willekeurige klimaatfinanciering als potentieel gevolg.

Daarnaast kwamen partijen ook overeen om artikel 6 van het Parijsakkoord in werking te laten treden.[15] Onder dit artikel kunnen landen koolstofkredieten, die verdiend worden door de vermindering van broeikasgasemissies, overdragen aan andere landen.[16] Zo wordt er een ware internationale koolstofmarkt in het leven wordt geroepen[17], waaruit toegevoegde geldstromen zouden voortstromen.[18]

COP29 draaide niet alleen over het vaststellen van nieuwe financiële doelstellingen voor ontwikkelde landen, maar ook over de verschuivende verantwoordelijkheid van opkomende economieën in de mondiale klimaatfinanciering. Hoewel een overeenkomst werd bereikt over de NCQG, werd de discrepantie tussen opkomende economieën en hun status als ontwikkelingsland niet verder uitgewerkt in het slotakkoord van COP29. Het blijft dus afwachten of deze landen op vrijwillige basis zullen bijdragen aan het klimaatfonds.
 
 
[1] UN Environment Programme, “Green Climate Fund”, www.unep.org/about-un-environment/funding-and-partnerships/green-climate-fund .
[2] Green Climate fund, “About GCF”, https://www.greenclimate.fund/about .
[3] Verenigde Naties, Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake Klimaatverandering, FCCC/INFORMAL/84, 9 mei 1992, https://unfccc.int/resource/docs/convkp/conveng.pdf .
[4] Verenigde Naties, Annex II bij Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake Klimaatverandering, FCCC/INFORMAL/84, 9 mei 1992, https://unfccc.int/resource/docs/convkp/conveng.pdf .
[5] Verenigde Naties, Kopenhagen Akkoord, FCCC/CP/2009/L.7, 18 december 2009, https://unfccc.int/resource/docs/2009/cop15/eng/l07.pdf .
[6] OECD, “Climate Finance Provided and Mobilised by Developed Countries in 2013-2022”, Parijs, OECD Publishing, 2024, https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publications/reports/2024/05/climate-finance-provided-and-mobilised-by-developed-countries-in-2013-2022_8031029a/19150727-en.pdf .
[7] Verenigde Naties, Overeenkomst van Parijs, FCCC/CP/2015/10/Add.1, 12 december 2015, https://unfccc.int/sites/default/files/english_paris_agreement.pdf .
[8] D. MINTEN, “Verdeelde wereld bakkeleit over wie de klimaatschade moet betalen”, De Standaard, 4 november 2024, https://www.standaard.be/cnt/dmf20241108_97874660 .
[9] P. FRIEDLINGSTEIN e.a., “Global Carbon Budget 2024”, Eath System Science Data, 13 november 2024, https://essd.copernicus.org/preprints/essd-2024-519/ .
[10] V. MERCKX, “Armere landen vragen 10 keer meer klimaatgeld, maar Westen vindt dat onbespreekbaar : VN-klimaatconferentie heeft 11 dagen om harde noot te kraken”, 11 november 2024, vrtnws, https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/11/09/armere-landen-vragen-10-keer-meer-klimaatgeld-maar-dat-is-onbes/ .
[11] L. DEKOCK en T. ROELENS, “Amper 12 rijke landen – ook België – betalen ‘eerlijke’ bijdrage aan klimaatfonds”, De Tijd, 14 november 2024, https://www.tijd.be/dossiers/klimaat/amper-12-rijke-landen-ook-belgie-betalen-eerlijke-bijdrage-aan-klimaatfonds/10574136.html .
[12] Punt 8, “Matters relating to finance – New collective quantified goal on climate finance”, COP29/CMP 19/CMA.6, 24 november 2024, https://unfccc.int/documents/644460 .
[13] Punt 8.(a), “Matters relating to finance – New collective quantified goal on climate finance”, COP29/CMP 19/CMA.6, 24 november 2024, https://unfccc.int/documents/644460 .
[14] Punt 9, “Matters relating to finance – New collective quantified goal on climate finance”, COP29/CMP 19/CMA.6, 24 november 2024, https://unfccc.int/documents/644460 .
[15] COP29 Baku Azerbaijan, “COP29 achieves full operationalism of Article 6 of Paris Agreement – Unlocks International Carbon Markets”, 23 november 2024, https://cop29.az/en/media-hub/news/cop29-achieves-full-operationalisation-of-article-6-of-paris-agreement-unlocks-international-carbon-markets .
[16] United Nations Climate Change, “Paris Agreement Crediting Mechanism”, https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/article-64-mechanism .
[17] United Nations Climate Change, “COP29 UN Climate Conference Agrees to Triple Finance to Developing Countries, Protecting Lives and Livelihoods”, 24 november 2024, https://unfccc.int/news/cop29-un-climate-conference-agrees-to-triple-finance-to-developing-countries-protecting-lives-and .
[18] COP29 Baku Azerbaijan, “COP29 achieves full operationalism of Article 6 of Paris Agreement – Unlocks International Carbon Markets”, 23 november 2024, https://cop29.az/en/media-hub/news/cop29-achieves-full-operationalisation-of-article-6-of-paris-agreement-unlocks-international-carbon-markets .
Partager sur
Publier cet article Partager sur LinkedIn Partager sur Facebook Envoyer par E-mail

Auteur

Laurens De Brucker
Avocat Associé
XIRIUS PUBLIC, Xirius Public, Droit climatique, Droit constitutionnel, Droit de l'énergie, Droit de l'environnement et de l'urbanisme, Urbanisme et aménagement du territoire
(00)
Voir l'auteur Contacter l'auteur Tous les articles de l'auteur

Historique

<< < 1 2 3 4 5 6 7 ... > >>
Navigateur non pris en charge

Le navigateur Internet Explorer que vous utilisez actuellement ne permet pas d'afficher ce site web correctement.

Nous vous conseillons de télécharger et d'utiliser un navigateur plus récent et sûr tel que Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox, ou Safari (pour Mac) par exemple.
OK