Xirius Public ontwart het Arizona regeerakkoord voor u. Klimaatbeleid: geen woorden maar daden?
Publié le :
21/02/2025
21
février
févr.
02
2025
Hoewel het regeerakkoord een titel ‘klimaat en leefmilieu’ omvat, komen vraagstukken omtrent het klimaat ook aan bod bij de bespreking van andere beleidsdomeinen. Dit is niet meer dan logisch; de klimaatproblematiek is alomtegenwoordig en dient omwille van zijn scope op alle vlakken een rol spelen om tot een effectief en efficiënt beleid te kunnen komen. Xirius Public haalt een aantal opvallende en interessante punten die betrekking hebben op het klimaat uit het regeerakkoord en zet haar standpunt daarover uiteen.
Belangrijkste punten uit het regeerakkoord
In eerste instantie benadrukt het regeerakkoord dat een ambitieus klimaatbeleid hand in hand gaat met een economisch en industrieel groeibeleid en dat de klimaatverandering iedereen aanbelangt (burgers, ondernemingen en de overheid) en dit op alle niveaus. Het akkoord verwijst dan ook naar de doelstellingen die in het kader van de Green Deal op Europees niveau reeds werden gemaakt en waarbij klimaatneutraliteit in 2050 wordt nagestreefd, met in 2030 een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 55%. Ook het Akkoord van Parijs wordt aangehaald als basis voor het federaal klimaatbeleid.
Om deze doelstellingen te behalen zet de huidige regering in op verschillende maatregelen. Ze deelt deze op in verschillende beleidsdomeinen, zoals industrie, mobiliteit en circulaire economie. Een eerste opvallend punt daarbij is dat de afbouw van fossiele subsidies slechts ‘onderzocht’ zal worden. Van een daadkrachtig beleid op dat vlak lijkt dus alvast geen sprake te zijn.
Verder wordt de omschakeling naar elektrische bedrijfswagens afgezwakt, nu de Arizonaregering een ruimere overgangsperiode voor hybride wagens zal toestaan. Het maximale fiscaal aftrekpercentage voor hybride wagens wordt daarom behouden op 75% tot eind 2027. Tevens blijven de brandstofkosten van hybride wagens eveneens tot 2027 aftrekbaar voor 50%. Positief in die context is echter dat het mobiliteitsbudget door werkgevers systematisch als mogelijkheid wordt aangeboden aan werknemers die recht hebben op een bedrijfswagen. De toegangsvoorwaarden tot de fiscale aftrekbaarheid van carpooling zal ook onderzocht worden.
Eveneens op fiscaal vlak en om de aankoop van klimaatonvriendelijke producten tegen te gaan, worden verschillende bestaande verlaagde btw-tarieven afgeschaft. Dit is onder meer het geval voor de btw voor de levering en installatie van een verbrandingsketel op fossiele brandstoffen (21% i.p.v. 6%) en de btw op steenkool (21% i.p.v. 12%). Omgekeerd wordt de btw voor de levering en installatie van warmtepompen verlaagd van 21% naar 6%. Deze maatregel is echter wel beperkt in de tijd en geldt enkel voor de komende 5 jaar.
In de financiële sector zal de Arizonaregering maatregelen nemen om spaargeld te mobiliseren voor projecten in de duurzame transitie en zal ze een sustainable finance strategie implementeren om bedrijven en KMO’s te ondersteunen bij de duurzame transitie.
Vanzelfsprekend speelt de energietransitie eveneens een grote rol in het klimaatbeleid. Wat betreft dit domein verwijzen we dan ook naar een reeds gepubliceerde bijdrage op onze blog, waar Thomas Hazard en Basile Pittie reeds dieper ingegaan zijn op het vraagstuk van kernenergie en kleine modulaire reactoren. In een latere bijdrage zullen tevens nog andere aspecten van het energiebeleid aan bod komen.
Het standpunt van Xirius Public
Hoewel het regeerakkoord voorziet in een aantal nieuwe maatregelen om de klimaatproblematiek aan te pakken, leest het akkoord allesbehalve als een ambitieus of daadkrachtig document. Het is dan ook zeer twijfelachtig of de voormelde maatregelen zullen volstaan om de Europese doelstellingen te behalen. In ieder geval stelt de federale regering zich niet op als een voortrekker tussen de andere lidstaten van de Europese Unie. Een gemiste kans dus.
De aanhef van de titel ‘klimaat en leefmilieu’ getuigt van een duidelijk bewustzijn van de uitdagingen die ons te wachten staan. Echter vertaalt dit zich niet in een overtuigend beleid. Het regeerakkoord bevat immers weinig zeer concrete maatregelen die een écht grote impact met zich zouden meebrengen. Op veel vlakken beperkt de ambitie zich tot het ‘onderzoeken van’ X of Y, terwijl de nood om effectieve actie te ondernemen anno 2025 nog nooit zo hoog is geweest.
In die context is het dan ook op zijn minst opvallend te noemen dat reeds genomen maatregelen verzacht of afgezwakt worden, zoals de verlenging van de terugbetaling van tankkaarten en de fiscale aftrekbaarheid van hybride wagens onder het mom van praktische onhaalbaarheid in steden (en tegelijk ook in afgelegen landelijk gebied). De ironie bestaat er dan ook uit dat de hoogste concentraties stikstofdioxide gemeten zijn in de twee grootsteden in Vlaanderen (Antwerpen en Gent) en dat wegverkeer met voorsprong de belangrijkste bron van stikstofdioxide is. Dat hybride wagens bovendien niet in de gehoopte mate bijdragen aan klimaatoplossingen daar ze wel 3,5 meer uitstoten dan de officiële cijfers aangezien er mogelijks omwille van – jawel – tankkaarten veel meer op brandstof dan elektrisch wordt gereden, maakt deze maatregelen van de Arizonaregering nog minder verdedigbaar.
Besluiten dat de Arizonaregering zich profileert op vlak van klimaat is dus jammer genoeg niet wat uit dit regeerakkoord blijkt. Dit staat in contrast met de groeiende tendens in de klimaatrechtspraak die zich ontwikkelt op zowel nationaal als internationaal niveau. Zelfs met deze positieve evolutie dreigt de federale regering achter de feiten te blijven aanlopen. Wat wel nodig is? Om het met de woorden van premier De Wever zelf te zeggen: constantia et labore, of beter nog: nil volentibus arduum.
Auteur

Laurens De Brucker
Avocat Associé
XIRIUS PUBLIC, Xirius Public, Droit climatique, Droit constitutionnel, Droit de l'énergie, Droit de l'environnement et de l'urbanisme, Urbanisme et aménagement du territoire
(00)
Historique
-
Xirius Public ontwart het Arizona regeerakkoord voor u. Klimaatbeleid: geen woorden maar daden?
Publié le : 21/02/2025 21 février févr. 02 2025Actualités du cabinetHoewel het regeerakkoord een titel ‘klimaat en leefmilieu’ omvat, komen vraagstukken omtrent het klimaat ook aan bod bij de bespreking van andere beleidsdomeinen. Dit is niet me...
-
Xirius Public décrypte l’accord de Gouvernement de l’Arizona pour vous. Focus sur une question énergétique : l’énergie nucléaire et l’enjeu des petits réacteurs modulaires
Publié le : 14/02/2025 14 février févr. 02 2025Actualités du cabinet1. Accord de Gouvernement L’accord de Gouvernement marque un tournant dans la politique fédérale liée à l’énergie nucléaire. Le texte prévoit en effet que les dispositions...
-
Xirius Public décrypte l’accord de Gouvernement de l’Arizona pour vous. Focus sur une question éthique : le recours à la maternité de substitution
Publié le : 12/02/2025 12 février févr. 02 2025Actualités du cabinetCe que l’accord prévoit : L’accord prévoit l’adoption d’une législation relative à la maternité de substitution. La législation à adopter permettra le recours à la mater...
-
Xirius Public décrypte l’accord de Gouvernement de l’Arizona pour vous. Focus sur une question éthique : les dons anonymes de sperme et d’ovocytes
Publié le : 11/02/2025 11 février févr. 02 2025Actualités du cabinetCe que l’accord prévoit : L’accord de gouvernement prévoit qu’à l’avenir, il ne sera plus possible de faire des dons de sperme ou d’ovocytes de manière anonyme. L’accord...
-
Liste de références à fournir dans le cadre de la sélection qualitative : quels documents doivent être produits ?
Publié le : 06/02/2025 06 février févr. 02 2025Actualités du cabinetL’article 65 de l’arrêté royal du 18 avril 2017 relatif à la passation des marchés publics dans les secteurs classiques énonce ce qui suit : « Sans préjudice de l’article...
-
Actualité relative à l’évaluation des incidences des projets : arrêt de la Cour constitutionnelle du 16 janvier 2025 (n°3/2025)
Publié le : 04/02/2025 04 février févr. 02 2025Actualités du cabinetDes faits de la cause. En 2019, la STIB a obtenu un permis pour construire la station de métro Toots Thielemans et des tunnels passant sous le Palais du Midi. Prévue initialemen...